سازی است با کاسه گلابیشکل و دستهای بلند، که بر آن میتوان ده تا پانزده پرده بست. صفحهٔ رویی کاسه از چوب ساخته میشود. دستهٔ بلند، همچون سهتار، به سردسته پیوند دارد و سردسته در واقع امتداد همان دسته است. روی ساز و در کنارهها گوشیهایی تعبیه شده است که سیمها بر آن بسته میشوند.
در روزگاران گذشته تنبور دو سیم داشت، امّا امروز معمولاً سه سیم بر ساز بسته میشود؛ برخی نوازندگان برای تقویت صدا، شش سیم به کار میبرند..
سازی است با کاسه ای گلابیشکل و دستهای بلند، که بر آن میتوان ده تا پانزده پرده بست. صفحه رویی کاسه، از چوب ساخته میشود. دسته بلند، همچون سهتار، به سردسته پیوند دارد و سردسته در واقع امتداد همان دسته است. روی دسته ساز و در کنارهها گوشیهایی تعبیه شده است که سیمها بر آن بسته میشوند.
در روزگاران گذشته تنبور دو سیم داشت، امّا امروز معمولاً سه سیم بر ساز بسته میشود؛ برخی نوازندگان برای تقویت صدا، شش سیم به کار میبرند. سیمها غالباً با فاصلههای متفاوت بر دسته کشیده میشوند. نوازندگی، بیمضراب و تنها با انگشتان دست انجام میگیرد. در تاریخ موسیقی ایران آمده است که در روزگاران کهن، انواع گوناگونِ تنبور رواج داشته است؛ چنانکه گفتهاند فارابی، موسیقیدان بزرگ ایرانی، تنبورِ بغداد و تنبورِ خراسان را از هم متمایز میدانسته است.
تنبور را میتوان سازی بومی دانست که دستهای بلندتر و کاسه ای بزرگتر و گردتر از سهتار دارد. این ساز معمولاً دو یا سه سیم و چهارده پرده دارد و پردهبندی آن در فواصل اکتاو تنظیم شده است. ویژگیهای صوتیِ خاصِ دوتار در تنبور دیده نمیشود. تنبور با هر پنج انگشت نواخته میشود؛ این نکته از پیوند خویشاوندی تنبور با دوتارهای محلی و سهتار حکایت دارد، زیرا همگی بهواسطه تماس ناخنِ انگشتان به صدا در می آیند
.
در نواحی غربی ایران، بهویژه در میان «انجمن تنبورنوازان»، اهل طریقت، درویشان و قلندران، و نیز اهل حق در کردستان، کرمانشاهان و آذربایجان، تنبور ساز محبوب و آیینی است و موسیقیِ مذهبی با تنبور اجرا میشود. در شمال ایران، در شمالباختری گیلان، نوعی از تنبور موسوم به «تنبور تالش» در آیینهای تالشی نواخته میشود.
بر پایه نقش یکی از سه پیکره کوچک بهدستآمده از ویرانههای شوش، پیشینه تنبور را تا حدود ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد بردهاند. روزگاری تنبور در شکلهای گوناگون ساخته میشد: در ایران و سوریه با کاسه ای گلابیشکل، و از طریق ترکیه و یونان به غرب رفته است. گونه بیضیشکل آن در مصر رواج داشت.
در متون کهن، تنبور بهعنوان «ساز باستانی ایران» یاد شده و از سازهای زمان ساسانیان، بهویژه دوره خسرو پرویز، و بلکه پیش از آن بوده است. ابن خردادبه یاد کرده است که در ری، طبرستان و دیلم، مردم با نوای تنبور آواز میخواندند و بیش از هر ساز دیگر به تنبور ارج مینهادند. در متون باستانی، تنبور «سازِ خوشآهنگِ همراه با آواز» نامیده شده و از آن با عنوان «بربطِ ایرانیِ دستهبلند» یاد شده است