گروه موسیقی «مشتاق» بهعنوان وارث و نگاهبان موسیقی آئینهای علویِ ایران (اهلِ حق – یارسانی) شناخته میشود؛ گروهی که در گذر سالیان، عمر و همّت خویش را وقفِ شناسایی، واکاوی، پردهبرداری و بازآفرینی نغمههای رازآمیز، نهان و کهنِ این آیین کرده است
این گروه در اوایل دههی ۱۳۵۰ خورشیدی، بهدستِ پیرِ معنویِ یکی از جماعات علویِ شمالباختری ایران بنیاد نهاده شد؛ جماعتی که خود را «چهلتنّان» میخوانند. «مشتاق» سالیان متمادی در نهان زیست و تنها در مجالس رازورانۀ علوی، که پنهانی در آذربایجانِ ایران برگزار میشد، به اجرای موسیقی پرداخت. در آیین علوی، موسیقی از ذاتِ مراسم جدا نیست؛ بیموسیقی، آیین تحقق نمییابد
سال ۲۰۰۲ میلادی نقطهی عطفی بود؛ نخستین اجرای عمومی گروه در شهر تبریز برگزار شد. از آن پس، «مشتاق» کوشیده است شکوه این آیین را با دیگر مردمان در میان نهد؛ تا روان انسان امروز را به غنای الهی بیاراید و میراث گرانسنگی را که در معرض فراموشیست، زنده نگاه دارد
علویان، همواره در معرض ستمهای برانگیخته از سوی حکومتها بودهاند: تبعید، آوارگی، به دار آویخته شدن، سوختن خانهها و از دست دادن مأمن و مأوا. تلخیِ این روزگاران، بازماندگان را در گذر نسلها به انسانهایی گوشهگیر و محتاط بدل کرد. ایشان برای بقا و برای نگاهداشتنِ آیینِ دیرسال خویش، در کنار یکدیگر و دور از جامعهی فراگیر زیستند؛ در دامنهی کوهها و حاشیههای متروک شهرها، جایی که زندگی و پرورش خانواده بهسختی ممکن بود. آنان به ناگزیر در برابر بیگانگان به ظاهر سرد و بدگمان بودند، اما در ژرفای جان، شور و مدارای خود را، آنچنان که در حکمت آیینشان آمده، زنده نگاه داشتند.
«مشتاق» بر این باور است که روزگار چنان کوتاه است که نباید آن را در بدگمانی فرسود: اگر اکنون دست در دست هم ننهیم، فردا پشیمان خواهیم شد؛ باید همین فرصت اندک را غنیمت شمریم. موسیقی این آیین، موسیقیِ ستایش خورشید است. در گذر قرون، سالکانِ این راه هر بامداد رو به طلوعِ آفتاب میایستادند؛ آنان روح زندگی را در خورشید میدیدند. برای آنان، میترا پیش از تاریخ است و تنبور پیش از میترا. امّا فشارهای اجتماعی و سیاسی، مردمان را به جایی میکشاند که گویی چارهای جز پنهان شدن در دل خاک ندارند. شاید اکنون هنگام آن رسیده است که از کندنِ زمین دست بکشیم، قد برافرازیم و راهی به فضای امن و سالمی بجوییم که در آن شان انسان، محترم شمرده میشود؟ ما به یکدیگر نیازمندیم؛ به نور روز نیاز داریم، نه به تاریکی و جدایی
اعضای «مشتاق» بر این باورند که موسیقیِ کهنِ علوی میتواند دوستی و شفقت را در جان انسان زنده کند. فراتر از زبان، نژاد، جنسیت و مرزهای تاریخی و جغرافیایی، موسیقی است که پیوند میآفریند. «مشتاق» نیز در مسیرش پای از مرزهای جغرافیا و زبان فراتر نهاده است.
با تکیه بر ریشههای مشترک موسیقی آیینی در میان ترکها، کردها و عربها، و با همکاری موسیقیدانان همدل از تبارهای گوناگون، «مشتاق» میکوشد شکوه این میراث را بهگونهای برابر به همگان برساند. تنها دو سازِ تنبور و دف در این گروه نواخته میشود و آوازها بهدستورِ سنتِ آیین، همسرایانه اجرا میگردد.
اعضای گروه بر اصالت لحظه استوارند. تا حدِ امکان از ضبط و انتشار آثار پرهیز میکنند و پیوند چهرهبهچهره با مخاطب را برمیگزینند.
اطلاعات بیشتر: تنبور، دف، باغلاما و آیین علوی (اهلِ حق – یارسانی).